Halk arasında Kan Şekeri Düşüklüğü olarak bilinen hastalık; vücutta bulunan şekerin ( glikoz ) yoğunluğunun anormal derecede düşük seviyelere inmesi durumudur. Tıp dilinde “hipoglisemi” olarak geçen kan şekeri düşüklüğü, başka hastalıklarla beraber, özellikle şeker hastalarında aşırı dozda insülin kullanılması sonucu görülür. Hastanın geçirdiği nöbetin büyüklüğüne göre yan etkileri değişmekle beraber genel olarak görülen; sinirlilik, terleme, baş ağrısı, gözbebeklerinin genişlemesi, çarpıntı psikoz davranışı, anlamsız ya da eksik cümle kurma, sözcükleri birbirine bağlayamama bellek bozukluğu ve geçici felç ( bazı durumlarda koma olarak da sayılabilir) gibi belirtilerdir. Şiddetli nöbetler uzun süre devam ederse, beyin aksaklıklarına da yol açabilir. Hastalığı İki başlık altında inceleyebiliriz.
1) Organik Kan Şekeri Düşüklüğü
Glikoz, glikojenin yıkılmasıyla ve aminoasitlerinden metabolizma süreçleriyle üretilir. Vücuda farklı yollarla girer:
- Sindirim sisteminden emilmesi,
- Doku sıvılarından ve karaciğerden yayılması.
Söz konusu sıvılara geçip metabolizma yoluyla glikojen ya da yağa dönüşerek, enerji sağlamak için dokularda yükseltgenerek bedenden çıkar. Normal koşullar altında kanda bulunan şeker yoğunluğu, sinir sistemi ve iç salgı bezlerinin denetiminde sıkı bir biçimde olağan seviyelerde tutulur. Örnek vermek gerekirse; pankreas, glikozun enerji sağlamak için kullanılması amacıyla vücut hücrelerine girmesine yardım eden insülin hormonunu salgılar ve kandaki glikozun yüksek seviyelere çıkmasını engeller. Tersi olarak; yine pankreas ve böbreküstü bezleri, karaciğeri daha çok glikoz üretmek için uyaran hormonlar ( glükagon, epinefrin ) salgılayarak, kandaki glikozun düşük düzeylere inmesini önler. Pankreas ve böbreküstü bezlerinin yanı sıra tiroyit bezlerinde ya da cinsellik bezlerinde de herhangi bir işlev bozukluğu olması kan şekeri düşüklüğüne neden olabilir. Ayrıca, karaciğer ve pankreasta ur bulunuyorsa yine kan şekerinin düşmesine yol açar.
2) İşlevsel Kan Düşüklüğü
İşlevsel kan şekeri düşüklüğü en çok karbonhidratlar bakımından zengin bir yemekten 2-3 saat sonra, kan şekerinin belirgin bir şekilde düşük seviyelere inmesiyle görülen geçici bir durumdur. Organik kan şekerine göre daha sık görülür fakat yaygın değildir. Bir düzeye kadar kan şekeri düşüklüğünün normal olduğunu anlayana kadar araştırmacılar, halsizlik ve sinirliliğin neden olduğunu düşünmüşlerdir.
Kan Şekeri Düşüklüğünün Tedavisi
Kan şekeri düşüklüğüne neden olan bozuklukların düzeltilmesiyle tedavi edilir. İşlevsel şeker düşüklüğü nöbetlerinin çoğu kısa sürede kendiliğinden geçer. Kan şekeri düşüklüğü sırasında, şekerli besinler alınarak denge sağlanabilir ama dışarıdan fazla ek şeker alınırsa başka rahatsızlıklara yol açma ihtimali de vardır. Kan şekeri düşüklüğüne eğilimi olan insanlar ise beslenmelerine dikkat etmelidirler. Doktor gözetiminde ve yine onun vereceği, düşük karbonhidratlı bir besin diyeti uygulamaları gerekmektedir. Aşırı yüksek dozda insülin alındığında yaşanan şeker düşüklüklerinde ise, insülin etkinliğini kontrol eden kontrol eden; glikoz ve adrenalin iğneleri yapılarak şeker dengesi sağlanabilir.
